Üzeyir Garih Meslek Yaşamına Carrier’da Başlamıştı

Üzeyir Garih 1951 yılının Temmuz ayında İstanbul Teknik Üniversitesi'nden parlak bir dereceyle mezun olmuştu. Artık genç bir makine yüksek mühendisi idi.

Mühendislik Yolunda İlk Adımlar

1951 Temmuz’u... Üzeyir Garih İstanbul Teknik Üniversitesi Makina Fakültesi’ni başarıyla bitirmiş ve Carrier Corporation’un Türkiye temsilcisi J. and A. Baker firmasında işe başlamıştı.

Alarko’nun Kuruluşuna Doğru Adım Adım...

1954 yılı... Üzeyir Garih Carrier'da çalışıyordu. Üç senelik mühendisti, 1,5 yıla yakın iş deneyimi edinmişti. Çalıştığı işte tasarım, üretim, montaj konularının yanı sıra piyasa deneyimi elde etmiş ve oldukça geniş bir çevre edinmişti. Şirket anonime dönüşmüş, şirket içinde arkadaşları ve başkan tarafından görünür bir değer kazanmıştı.

Alarko’nun Kuruluşuna Doğru Adım Adım (2)...

"...Alarko Kolektif Şirketi'ni kurduk. Elele yola çıktık. Galata'da Vefai Han'ın avluya bakan bir odasında iki masa, üç iskemle ile işe başladık."

50 YILLIK BİR ÖYKÜ: Alarko’dan Alarko Carrier’a

Alarko’nun İshak Alaton ve Üzeyir Garih tarafından 1954 yılında kurulmasından bu yana yarım yüzyıl geride kaldı.

Zor Koşullarda Sanayi İçin Yatırım

Alarko 1957 yılında Türkiye’deki ekonomik koşullar giderek zorlaşırken önemli bir karar verdi. Önüne çıkan uygun koşulları, risk de alarak değerlendirdi ve ilk fabrikasının arsasını satın aldı. Bu Alarko için tarihi bir karardı. 

Amerikalılarla İş Yapmanın Öğrettikleri

1960’lı yıllarda Alarko, Adana’da “Hava Atış Bombardıman Okulu” diye anılan İncirlik Hava Üssü’nde gerçekleştirdiği asker barakalarının yapımı ve hava koşullandırması işinde ilk defa yabancılarla çalışmıştı. Bu iş Alarko için teknik, teklif hazırlama ve proje yönetimi bakımından önemli bir deneyim olmuştu.

“Büyümede İvme Kazanmak”

1960’lı yıllarda Alarko, henüz çok genç bir şirket olmasına karşın pazarda önemli bir yere gelmiş, değişen Türkiye koşullarında hızla büyüyeceği bir sürecin içine girmişti. Üzeyir Garih bu dönemi değerlendirirken, kendi sektörlerinde sanayiye yöneldiklerini ve bunun için hazır olduklarını belirtiyor.

Coca Cola Türkiye’de...

Coca Cola’nın Türkiye’deki macerası, 2007 yılında kaybettiğimiz iş adamı Kadir Has’ın 1950’li yılların başında Adana-İncirlik’te bulunan Amerikan üssündeki alışveriş merkezinde Coca Cola’yı tatması ve çok beğenmesiyle başladı. İlk ABD yolculuğunu da o yıl yaptı ve Coca Cola’nın Amerikalıların hayatındaki önemli yerini gördü. Bu seyahat sonrasında Has’ın kafasındaki tek soru “nasıl Coca Cola’nın Türkiye’de temsilcisi olabilirim”di. 

Türkiye’nin İlk Modern Mağazası VAKKO ve Alarko

1962 yılında Beyoğlu’nda İstiklal Caddesi’nde özel bir açılış töreni yapılıyordu; mimarisiyle, altı katlı mağaza konseptiyle, vitrinleriyle, personeliyle, resim galerisi ve “cafe”siyle Türkiye’de mağazacılık tarihinde bir dönem başlatan Vakko kapılarını açıyordu. Alarko bu özel binada ısıtma ve havalandırma sistemini o günün olanaklarıyla en iyi şekilde tamamlamıştı. Ancak bu başarılı projeden de alınacak dersler vardı.

Modern Vakko Fabrikası’nda Alarko’nun Katkısı

1960’lı yılların sonunda Vakko’nun inşaatına başladığı yeni fabrika, mimarlık ve plastik değerleriyle çok farklıydı. Yapı modern mimarisinin yanı sıra dönemin önemli sanatçılarının eserleri ile donatılmıştı.

Küçük Bir Şirketin Gelişme ve Büyüme Sancıları

Üzeyir Bey, 1960'lann koşullarında küçük şirketlerde bu durumu doğal bulmakla birlikte, şirketler orta büyüklüğe ulaşınca departmanların kurulması, yönetimin yeniden yapılandırılması gereğine de işaret ediyordu. Alarko çok kısa bir süre sonra bu ihtiyaçla yüz yüze gelecek ve yeniden yapılanacaktı. 1964 yılında başlanan, 1966 yılında tamamlanan fabrika inşaatından sonra Alarko'da yeni bir dönem başlayacaktı.

Güvenilir ve Teknik Bir Firma Olmak

Üzeyir Bey o günleri şöyle değerlendiriyordu: “O yıllarda Türkiye’mizde özellikle klima ve havalandırma konularında nispeten bilgili, temiz iş yapan firmalar, biri Alarko olmak üzere iki-üçü geçmiyordu”. Bu olumsuz koşullarda Alarko olumsuzlukları kendisi için olumlu koşullara çevirmeyi başardı. Sektörde güvenilir bir firma olarak öne çıkmaya ve büyümeye başladı.

Olumsuz Bir Durumu Olumluya Çevirmek

Türkiye'de ekonomik koşulların giderek zorlaştığı, büyüme potansiyelinin azaldığı 1950'li yılların sonlarında yeni kurulmuş bir firma olarak Alarko'yu da zor günler bekliyordu, ithalat zorlukları yerli üretime önem kazandırıyordu. Öte yandan taahhüt ve imalat işlerini mühendislik gereklerine uygun şekilde yapacak kuruluşlar da son derece azdı. Bu olumsuz koşullarda Alarko olumsuzlukları kendisi için olumlu koşullara çevirmeyi başardı. Sektörde güvenilir bir firma olarak öne çıkmaya ve büyümeye başladı.

Malatya Bez Fabrikası Hava Koşullandırması

Sümerbank Malatya Fabrikası'nda ek tesisleri inşa ettirmiş, makinaları da dışardan ithal ede­rek montajını tamamlamıştı. Ancak fabrikanın hava koşullandırması için gerekli cihaz ve do­nanımlar ithal edilemiyordu. Yerli olarak yaptır­maya karar vermiş ve ihaleye çıkılmıştı, ihaleye Alarko'dan başka istekli çıkmamıştı.

Merkez Bankası'nın Bastığı İlk Kağıt Parada Alarko'nun Katkısı

Türkiye’de bir banknot matbaası kurulması çalışmalarına 1930’lu yılların sonlarına doğru başlanmış, ancak İkinci Dünya Savaşı nedeniyle çalışmalara devam edilememişti. 1951 yılında yeniden başlatılan banknot matbaası kurma işi 1958 yılında tamamlanmıştı. Türkiye Cumhuriyeti kendi matbaasında ilk kağıt parasını basmaya hazırlanıyordu. 

Üzeyir Garih Bey'in İlginç Teşekkürü

1960’li yıllarda başlanan Orta Doğu Teknik Üniversitesi kampüsünün inşaatı Türkiye’de mimarlık, inşaat ve mekanik tesisat alanında bir çok modern uygulamanın başlangıcı oldu. O yıllarda Alarko ilk üretim fabrikasını Alsac’ı kurmuştu. Alarko, ODTÜ mekanik tesisatı işlerine kendi fabrikasında geliştirdiği Türkiye’de üretilen ilk fan coil ile katılmıştı.

1950 ve 60'lı Yıllarda Sinemada Gerçek Konfor

Kocaman salonda yazın sıcaktan bunalarak, kışın soğuktan titreyerek film seyretmek nasıl keyifli olabilir? Sinemanın en fazla ilgi gördüğü 50 ve 60’lı yıllarda, Alarko Türkiye’de ilk kez uyguladığı modern salon havalandırma sistemleri ile sinemaseverlere bunalmadan veya titremeden konfor içinde, keyifle film seyredebilme olanağını sundu.

İstanbul’un İlk Alış Veriş Merkezi İMÇ’de Alarko

İstanbul’da 2000’li yıllarda birbiri ardına alış veriş merkezleri açıldı ve sosyal yaşamda alış veriş merkezi kültürü oluştu. 40 yıl öncesine gidilirse bugünkü alış veriş merkezlerinin atası olarak “çarşı”lar çıkıyor karşımıza. İstanbul’un ilk büyük çarşısı ise, bugün daha çok “plakçılarla” hatırlansa da İstanbul Manifaturacılar Çarşısı’dır; kısaca İMÇ. 

Atatürk Kültür Merkezi’nde Alarko ve Carrier

Bir süre önce yıkılıp yerine daha modern bir yapı inşa edilmesi gündeme gelince tartışmalara neden olan Atatürk Kültür Merkezi (AKM), yapıldığı dönemde modern mimarisi ve yüksek teknolojisi ile öne çıkıyordu. 30 yıl boyunca İstanbulluların sanat ve kültür yaşamında önemli bir yer tutan bu önemli mekanın konfor koşullarının sağlanmasında Alarko ve Carrier’ın yaptığı katkılar övüncümüzdür. 

Sanayi Alanında İlk Adımlar: Atölyeden Fabrikaya

1960’lı yıllar Alarko mühendislik, taahüt işlerinin yanı sıra sanayici olarak geliştiği, kısa bir süre sonra sektörün ve Türkiye’nin önde gelen sanayi kuruluşu haline geldiği bir dönem oldu.

Çayırova Arçelik Fabrikası’nda Alarko Isıtma Ürünleri

Arçelik’in 1960’lı yılların ortalarında Çayırova’da yaptırdığı çamaşır makinası fabrikası dönemin en büyük sanayi yapılarından biriydi. Yapı mimarisi ve inşaat tekniği ile modern sanayi yapılarının öncüsüydü.

Reorganizasyon İçin Amerika’dan Gelen “Mütehassıs”

1960 ‘lı yılların sonuna doğru Üzeyir Garih Bey durumu şöyle açıklıyordu: “İşler bizi sürüklüyor, biz işleri kovalıyorduk. Şirkette kimin tam olarak ne yaptığı belli olmuyordu. İşin böyle devam etmeyeceğini anlamıştık. Mutlaka bir çözüm bulmak zorundaydık”.

10. Yılda Hızlı ve Sağlam Büyümenin Sonuçları

1962-1964 arası Alarko için çok önemli değişimlerin yaşandığı yıllar oldu. Şirket, on yılın birikimiyle yapısal bir değişim sürecine girdi.

Üretim, Taahhüt, Ticarette Gelişme ve Yeniden Örgütlenme Gerekliliği

1970‘lerin başlarında Alarko’nun sanayi üretimi gelişmiş ve çeşitlenmiş, taahhüt işlerinde “anahtar teslim tesis kurma” aşamasına gelinmiş, ticaret tüm Türkiye’ye yayılmıştı. Yeniden örgütlenme zorunluydu.

"Bir Danışmanın Gözlemi ve Önerileri"

1960'lı yılların sonuna doğru ABD'den davet edilen "danışman"ın verdiği rapor ve önerileri Alarko'nun kurumsallaşması, bir kimlik kazanması, profesyonelleşmeye açık bir yeniden örgütlenmeyi gerçekleştirmesi yolunda rehber olacaktı.

1970’de Alarko Tam Bir Sanayi Şirketi Olmuştu

1960‘lı yılların sonuna doğru Alarko Sanayi ve Ticaret AŞ hemen tüm ısıtma, havalandırma ve hava koşullandırma cihaz ve sistemlerini üretebiliyordu. Üretmediklerini de dışardan ithal ederek pazarın tüm ihtiyaçlarını karşılayabiliyordu. 1960-70 arasında ürünlerle ilgili “broşür”, “seçim verileri”, “montaj, işletmeye alma ve arıza-bakım talimatları” ve “yedek parça katalogları” hazırlanmıştı.

Alsac - Isıtma Klima Havalandırma Cihazları İmalat Müessesesi

1960'ların sonuna doğru Alarko tam bir sanayi şirketi olmuştu. Önemli endüstriyel hava koşullandırma cihazlar, ile endüstri ve büyük ticari binalara yönelik ısıtma sistem cihazlar üretiliyordu.

Alarko ve Eğitim

1970 sonrasında gelişen pazar koşullarında satış süreçleri şubeler ve şubeler etrafında örgütlenen “yetkili satıcılar” tarafından yapılmaya başlandı. Bu durum yetkili satıcıların mühendis ve satış elemanlarının cihazların özellikleri, satış teknikleri ve müşteri ilişkileri konularında eğitilmesini gerektiriyordu. Şirket dışı eğitimler bu koşullarda Alarko mühendisleri tarafından gerçekleştirildi. 

1972… Alarko Dalgıç Pompa Üretiminde ve Pazarlanmasında Öncü

Yeraltı sularının tarım alanında kullanımının için çalışmaların başladığı yıllarda Alarko üreticilerin ihtiyacını görüp, Devlet Su İşleri’nin (DSİ) yurt dışından getirebildiği az sayıda dalgıç pompanın ihtiyacı karşılamadığını tesbit ederek dalgıç pompa üretimine başladı.

Alarko Şirketler Topluluğu 1973’den Bugüne - 1

1973 yılında bir holding yapısı içinde şirketler topluluğu haline gelmesi ile birlikte Alarko Sanayi ve Ticaret AŞ de (AST) ayrı bir şirket olarak örgütlenmişti. Alarko’nun kuruluşundan 1973’e kadar geçen ortak tarihi böylece şirketlere göre değişik şekillerde gelişti. 

Alarko Şirketler Topluluğu 1973’den Bugüne - 2

Alarko Turizm Grubu turizm, sosyal ve eğlence tesislerinde, geniş anlamıyla “leisure management” olarak tanımlanan, farklı konseptler üretme, üretilen konseptleri üstün biçimde pazarlama, servis kalitesini mükemmelleştirme, bu ürün ve faaliyetler üzerinden istisnai artı değer yaratmayı hedefliyor. Grup bu kapsamda otel, spor/rekreasyon tesisi, spa ve sinema sektörlerinde faaliyet gösteriyor. 

Alarko Sanayi ve Ticaret Yurt İçi ve Yurt Dışında Daha Etkin

1973 yılında Alarko’nun çalışma alanlarına göre yeniden örgütlenmesi ve oluşturulan yeni “müesseseleri” bir holding olarak örgütlemesi, bu arada Alarko Sanayi ve Ticaret (AST) anonim şirket olarak endüstriyel imalat ve satışı alanında faaliyetlerin merkezi haline gelmesi, tüm Alarko Holding müesseseleri gibi AST için de bir canlanma ve atılım kaynağı olmuştu. 

Alarko Sanayi ve Ticaret AŞ’den Alarko Holding’e

1973 yılı Alarko için çok önemli kararların alındığı ve uygulamaya konulduğu bir yıl oldu. Şirketin yeniden yapılanması artık kaçınılmaz olmuştu. Uzun araştırmalar sonunda Alarko Türkiye’nin ilk holdinglerinden biri olarak yeniden örgütlendi. 

Alarko Holding’in Yeniden Organizasyonu

Alarko Holding başlangıçta altı esas faaliyet alanında örgütlenmişti. Bu yapı bugün de esas olarak devam ediyor. Alarko çok alanda çok değişik işlere dağılmış bir faaliyet yerine kendisini geliştiren ve bir kısmında kendisinin kurucu olarak rol oynadığı alanlarda kökleşmeyi tercih etti.

Alarko Şirketler Topluluğu: Taahhüt Grubu Kalorifer-Klima Taahhütünden Anahtar Teslim Sanayi Tesis Taahhütlerine

Alarko Sanayi ve Ticaret AŞ’den (AST) holdingleşerek Alarko Şirketler Topluluğu (AŞT) olarak yeniden örgütlenme sürecini, AŞT’nin faaliyet alanlarının taahhüt, enerji, arazi geliştirme, sanayi ticaret grupları ve gayrimenkul yatırım ortaklığı altında yeniden düzenlediğini anlatmıştık. Daha sonra bu yapıya “Su Ürünleri Grubu” da eklenecekti.

Ege Bölgesi’nde Dalgıç Pompa Tanıtım Etkinlikleri

1970’li yıllarda sulu tarım yapılan bölgeler çok sınırlıydı. Bunların içinde Ege, Çukurova, Trakya bölgeleri öne çıkıyordu. Bu bölgelerde yüzey sularının bulunduğu yerlerde santifüj pompalar yaygın olarak kullanılıyordu.

İlk Yerli Dalgıç Ve Sirkülasyon Pompası Üretimi

 

Üretimde Uzmanlaşma ve ALSAC Fabrikası

1974 yılında Alarko Sanayi ve Ticaret değişik sektör ve alanlar için kapsamlı, üretim ve hizmet olanaklanna ve potansiyeline sahipti. Gelişimi sürdürebilmek için yeniden örgütlenme gerekiyordu.

Merkezi Hava Koşullandırmada Önemli Bir Adım: Alarko Klima Santralleri

Alarko 1960’ların ortalarından itibaren tekstil sanayisi için gereken büyük kapasiteli ve merkezi hava koşullan-dırma sistem ve ürünlerinin imalat ve uygulamalarını 1968 yılında pazara sunduğu Türkiye’de üretilen ilk pa-ket tip klima santrali ile merkezi sistemlerin hem endüstri hem de konfor alanlarında yaygınlaşmasını sağladı.

1970-1975: “Sanayi’de Atılım” ve Alarko

Türkiye’de sanayileşme ve kalkınma politikalarının tartışıldığı yıllar… Üzeyir Garih Bey bu tartışmalar içinde Alarko’nun yerini şöyle açıklıyordu:“Kazandığımız paraları yatırım malları üretecek sınai tesise yatırıyor ve Türkiye’de ilk ağır sanayi ürünleri üretecek bir fabrika kurgusuna yönlendiriyorduk. İsmimiz ve namımız 1970’lerde ‘fabrika yapan fabrika’ olarak ün kazanmıştı”

"Geleneksel Alarko Günü"

Alarko Şirketler Topluluğu’nda gerçekleştirilen yeniden organizasyon ve kurumsallaşma programları kapsamında şirket ile çalışanları arasındaki ilişkilerin, karşılıklı sorumluluk anlayışı çerçevesinde daha sağlam esaslara kavuşturulması da düşünülmüştü. Bugün Alarko Carrier ve Alsim tarafından hala kutlanan “Alarko Günü” bu konuda yapılan çalışmaların bir sonucuydu.

Alarko’nun Sektöründe Öncü Olan Kuruluşu: ALPOM

Günümüzde Alarko Carrier Sanayi ve Ticaret (ACST) bünyesinde önemli bir üretim tesisi olan Alarko Pompa Müessesi (ALPOM) 1974 yılında kuruldu. Ancak Alarko Sanayi Ticaret (AST) ALSAC Fabrikası’nda değişik tiplerde pompa üretimi başlamış ve oldukça yol alınmıştı. 1974 yılında pompa üretiminin ulaştığı kapasite ve üretim çeşitliliği bu faaliyetin ayrı bir organizasyon olarak düzenlenmesini gerektiriyordu. 

Alpom - İlk Yerli Sirkülasyon Pompa Üretimi

Alarko’nun kuruluş ve gelişme yıllarında esas faaliyet alanı “ısıtma ve kalorifer tesisatı” olduğu için brülör ve sirkülasyon pompası temel ürünlerdi. Elle kontrol edilen kumanda panoları yerli üretiliyordu. Brülör ve sirkülasyon pompası henüz Türkiye’de üretilmiyor, dışardan ithal ediliyordu. 

On Yılda Pompa Üretiminde Sağlanan Gelişmenin Sonucu: ALPOM FABRİKASI

"Alpom dalgıç tulumbalar ve bunların elektrik motorlarının imalatını ülkemizde yapan tek firmadır. 1982 yılında ülkemize 1 milyon dolar döviz kazandırmıştır"

İlk Doğal Gazlı Kombi Tasarımı Ve Üretimi

Alarko Carrier Türkiye’de sirkülasyon pompası, brülör ve kat kaloriferini ilk üreten firmalardan biriydi. 1989 yılında doğal gazlı ısıtma sistemleri ürün gamına katılıp; dağıtım ve servis teşkilatlarında yeniden yapılanmaya girildi. 1991 yılında ilk yerli üretim kombi pazara sunuldu. Son kullanıcıya daha etkin ve hızlı hizmet vermek için semtlerde faaliyet gösteren bayiler ve servisler oluşturuldu.

Üzeyir Garih: "Şirket İçi Eğitim"

Okul ve üniversitelerde bahis konusu temel eğitimde ele edilen bilgiler iş hayatının çapraşık problemlerinin çözümünde kullanılacak metot ve sistemlerin anlaşılmasına yardımcı olacak niteliktedir. İş hayatına girmiş bulunan gencin artık çalıştığı müessesede eğitim görmesi gerekir.

Radyatör Fabrikası

Alarko Radyatör Fabrikası, en yeni teknolojiyle kuruldu. Alarko radyatörleri iç pazarın yanı sıra en önemli ihracat ürünü oldu.

Sanayiye Büyük Yatırım: Alarko Gebze Tesisleri

AST’nin en büyük sanayi yatırımı olan Gebze Tesisi’nin inşaatına başlandı. Fabrika 2000 yılında  üretime başladı.

Küreselleşme: Carrier’la Ortaklık

Alarko Sanayi ve Ticaret, modern hava koşullandırmanın kurucusu ve günümüzde bu alanda dünya lideri olan Carrier ile eşit oranda ortaklık gerçekleştirdi; Alarko Carrier Sanayi ve Ticaret AŞ (ACST) kuruldu. Bu ortaklık Alarko’nun küresel büyük pazarın içinde yer almasını sağladı.

Avrupa ve Dünya İçin: Üretim ve İhracat

ACST Ar-Ge Bölümü’nün de katkısıyla geliştirilen yeni seri “Çatı Klimaları”nın ve “Klima Santralleri”nin üretimine Gebze Tesisleri’nde başlandı. ACST ortaklıkla kazandığı güçle Türkiye’de merkezi sistem, hastane ve hassas hava koşullandırma alanlarında pazarın en etkin firması haline geldi.

Türkiye’de İklimlendirme Sektöründe SA 8000 Belgesini Alan İlk Şirket

SA8000 belgesine dünyada 492, Türkiye’de değişik sektörlerden 10 şirket sahip İklimlendirme sektörünün öncü kuruluşu Alarko Carrier, 40 farklı ülkeden 492 firmanın almaya hak kazandığı SA 8000 (Sosyal Sorumluluk 8000 ) belgesini Türkiye’de iklimlendirme sektöründe almaya hak kazanan ilk şirket oldu. İngiliz Standartları Enstitüsü (BSI-British Standarts Institute) tarafından onaylanan SA 8000, iş güvenliği, çalışma koşulları ve çalışanların sağlık güvenliği, zorla çalıştırma, örgütleme ve toplu sözleşme hakkı, ayrımcılık, çalışma saatleri ve ücret politikaları konularında Avrupa Birliği standartlarını sağlayan firmalara veriliyor.

Türkiye’de İlk Dalgıç Pompa Akreditasyon Merkezi

 

Türkiye deki ilk çatı tipi klima laboratuvarı Gebze kompleksinde kuruldu

“Çatı tipi klimaların hem geliştirilmesinde hem de belgelendirilmesinde belki de Türkiye’de tek olan antalpik laboratuvarlarımızı kullandık. Bu sayede ürünümüzün verilerinin doğruluğunu test etmiş olduk. 1 milyon dolar gibi ciddi bir bütçe ile kurduğumuz laboratuvarımız, uluslararası standartlara uygundur. Bu laboratuvar sayesinde tüm Avrupa standartlarına uygun cihaz üretme imkanına sahibiz”

Enerji Yönetim Standardı belgesi (ISO 50001) alan ilk Türk şirketi

 

Seradens Süper Plus Çift Yoğuşmalı Kombiyle Türkiye’de İlk Defa Hem Isıtma Hem Kullanma Suyunda Yoğuşma Teknolojisi İle Yüzde 100’ün Üzerinde Verim

 

Türkiye’nin ilk Klima Santrali Test Laboratuvarı

Alarko Carrier 2018 yılı başında Ar-Ge çalışmalarına yön vermek amacıyla EN 1886 2007’ye göre ürettiği klima santrallerinin mekanik performansını belirlendiği Türkiye’nin ilk Klima Santrali Test Laboratuvarı’nı devreye aldı.

İlk İklimlendirme Uygulaması

1902 yılında, 110 yıl önce, Buffalo Forge şirketinde çalışan genç bir mühendis New York’ta Sackett-Wilhelm Matbaası’nda uyguladığı ilk modern hava koşullandırma tesisi ile yeni bir çağın kapısını açtı.

Patent Başvurusu

1904 yılında patent için başvurusunda ilk modern hava koşullandırma sisteminin çizimi de yer alıyordu

Modern Hava Koşullandırma İçin İlk Adım

Carrier altı genç mühendisle “Carrier Corporation” şirketini kurdu. İlk fabrikasını 1920 yılında New Jersey’de açtı.

Yeni Bir Başlangıç

Ağustos 1914'te Avrupa'da silahlar patladığında, Wİllis Carrier ve arkadaşları için bir kapı kapanıyor, ama bir kapı açılıyordu. Carrier Hava Koşullandırma Şirketi gelişmeye başlarken, "Büyük Savaş"ın başlaması dolaylı olarak Buffalo Forge'un yan kuruluşunun sonu oldu.

“Ne Kadar da Tatlı Çikolatalar!”

Carrier olmasa bu güzel çikolatalara, şekerlemelere ulaşmak bu kadar kolay ve ucuz olmayacaktı.

“Ne Kadar da Güzel Bir Sakız!”

Carrier Mühendislik Şirketi'nin kuruluşundan iki yıl sonra, 1917'de, Wrigley Fabrikalarına Carrier hava koşullandırma sistemi yerleştirdi. Üretim ortamına soğukve nemi kontrol edilmiş hava sağlayan Carrier sistemi sayesinde hem sakızların kalitesi arttı, hem de üretim süresi kısaldı ve sıcak nedeniyle fabrikanın kapanmasına gerek kalmadı.

“Salonumuz Klimalıdır”

Santrifüjlü soğutma sistemine ilk ilgi tiyatro ve sinema salonlarından geldi. Binaların ön cephelerinde, en görünür yerlere ışıklarla “salonumuz klimalıdır” yazıları yerleştirildi. Madison Square Garden’da yapılan ilk profesyonel hokey maçı için buz saha Carrier santrifüjlü soğutucu ile hazırlandı. Carrier, MGM Stüdyoları’na ve Hollywood’a da girdi. Santrifüjlü soğutma sistemi büyük mağazalarda, ofis binalarında kullanılmaya başlandı, gemilerde ve demiryolu yolcu vagonlarında ilk uygulamalar yapıldı… Ve nihayet ABD Senato Binası da Carrier ile konfora kavuştu.

Soğutmanın Doğuşu

22 Mayıs 1922 "Modem Soğutmanın Doğum Günü" olarak kabul edilebilir. Dr. Willis Carrier ilk "santrifüjlü soğutma makinasını" davetlilere tanıtırken heyecan içindeydi...

Alışveriş ve Buz Keyfi!

Carrier olmasaydı, yazın alışveriş merkezlerinde rahatça gezebilmek, kışın ise kapalı buz pisti keyfini yaşamak sadece bir düştü.

Carrier Işıklar Altında!

New York'ta Times Square'deki Rivoli Tiyatrosu 19-25'te Willis Carrier'ın tasarladığı yeni soğutma sistemi sayesinde yazın da kapılarını açtı. New York'ta mekanik hava koşullandırma uygulanan ilk sinema salonuydu Rivoli. Bu tarihten sonra yaz eğlencelerinde yeni bir dönem başladı.

Carrier, NBC ile Yayın Hayatında

2002 yılında, Carrier 100 yaşına girerken, NBC de 75. kuruluş yıldönümünü kutluyordu. ilginç olaylarla dolu NBC tarihinde, Carrier da kayda değer bir role sahip.

Klimada Yöneticilere Ayrıcalık

Washington DC Amerika’nın başkenti olarak kabul edildiğinde, bugünkünden çok farklı bir yerdi. En azından klimalar geliştirilinceye kadar.

Radio City’den Canlı Yayın

New York’ta bir zamanlar, Frank Sinatra, Ella Fitzgerald, Sammy Davis Jr. ve Tony Bennett gibi ünlülerin boy gösterdiği “Büyük Sahne”, bugün de aynı ölçüde rağbet görüyor; MTV Video Müzik Ödülleri burada dağıtılıyor, rock grupları çatısında konser veriyor. Dünyanın en büyük kapalı salonu Radio City Konser Salonu’ndan söz ediyoruz.

Eski Mısır’dan Günümüze

Modern klimalar Mısır’a ancak 1937’de ulaştı. 29 Temmuz 1937’de Kral Faruk’un tahta çıkış töreninde Mısır Parlamentosu Carrier tarafından soğutuldu. Bu bina daha sonra Halk Meclisi Binası olarak adlandırıldı.

Carrier Kanatlanıyor

1930’larda ticari havacılık yeni yeni gelişiyordu. 1927’de Lindbergh’in tek başına Atlantik’i geçmesi havacılık sanayisinde yeni olasılıkların yolunu açtı.

Carrier New York Syracuse’da

Büyük kriz döneminde büyümesi yavaşlayan Carrier ABD’nin en büyük ve köklü şirketleri iflas ederken ayakta kalmayı başardı. Kriz sonrasında Carrier’ın dağınık üretim tesislerini New York Syracuse’ya toplama kararı, geleceğin dünya şirketi için bir dönüm noktası oldu.

“Carrier Corporation”

TIME dergisinin 10 Kasım 1930 tarihli sayısının “Ekonomi ve Finans” bölümünde, 1915 yılında Carrier Engineer’in kuruluşundan sonraki on beş yıl içinde kazandığı başarıları özetleyen, aşağıda yer verdiğimiz bir yazı yayınlamıştı.

Carrier’la ”Çöl Otobüsü”nde Konfor

TIME dergisinde 15 Kasım 1937 tarihli sayısında Şam ile Bağdat arasında çölde düzenli sefer yapan “Çöl Otobüsü”nde Carrier’ın sağladığı koşullarada yolcuların konforlu yolculuğu fantastik bir öykü gibi anlatılıyordu.

Carrier 1939 New York Dünya Fuarı’nda

Hala dünyanın en büyük fuarı ünvanına sahip olan 1939 New York Dünya Fuarı, Büyük Buhran’dan çıkışın coşkusuyla yeni geleceklere açılıyordu. Carrier Fuar’da hava koşullandırma sistemlerini ilginç bir sunuşla tanıtmıştı.

“Otel Babası” ile “HVAC Babası”nı Buluşturan Büyük Proje

1940 yılında Washington DC’de açılan Statler Oteli II. Dünya Savaşı sonrasının modern mimari anlayışının ana konseptini ortaya koyarken, bu konseptin tamamlayıcısı olarak Carrier’ın kanallı “hava işleme” konfor sistemlerinin büyük binalarda başarıyla uygulanması HVAC dünyasında bir dönüm noktası oluyordu.

Gökdelenler Çağı ve Carrier'ın HVAC Tarihine İşlenen Başarısı

1940 yılında hava koşullandırma endüstrisinde devrim yaratan bir haber ABD'den geldi. Carrier gökdelenler için ilk hava koşullandırma uygulamasını başarıyla gerçekleştirmişti.

Carrier 1000. Santrifüjlü Su Soğutma Grubunu Sattı

1940 yılı, 1922 yılında santrifüjlü su soğutucularını tasarlayan ve ilk üretimi gerçekleştiren Carrier için bir dönüm noktası olmuştu.

Carrier Sirkte

Carrier’ın Ringling Bros ve Barnum & Bailey Sirki’yle ortaklığı da 19. yüzyılın ünlü sirk sahipleri P.T. Barnum, James Bailey ve altı Akrobat Kardeşler’e kadar geri gider. Bu üç sirk 1907’de birleşerek “Dünyanın En Büyük Gösterisi” olarak bilinen sirki kurdular.

Carrier ve II. Dünya Savaşı

Carrier şirketi II. Dünya Savaşı sırasında en fazla madalya alan “kahraman”lardan biriydi.

2. Dünya Savaşı'nda Carrier ve Hava Koşullandırma

1940-1945 2. Dünya Savaşı yılları... ABD, Avrupa ve Uzak Doğu'da savaşıyordu. Savaş bir yandan yıkıyor, bir yandan da savaşın ihtiyaçları sanayi ve teknolojide yenilikleri zorluyordu.

Günümüze Kadar Gelen Bir Carrier Efsanesi: Weathermaker

1938 ABD 1929 yılında başlayan “Büyük Depresyon”un etkilerinin üzerinden atmaya başlarken ABD’nin ünlü popüler dergisi Fortuna, Nisan sayısında Carrier ve hava koşullandırma endüstrisinin durumu hakkında kapsamlı bir makale hazırlamış ve yazının başlığında “Weathermaker” adını hem anlam olarak (“hava üreticisi”) hem de marka olarak Carrier ile ilişkilendirmişti. Dergiye göre Carrier ve HVAC endüstrisi, bireysel hava koşullandırma alanında yeni bir atılıma hazırlanıyordu.

"Yeni Çağ"ın Habercileri Birleşmiş Milletler ve...

1945 II. Dünya Savaşı yeni bitmişti. 1945 Nisan'ında ABD San Fransisco kentinde toplanan uluslararası bir komisyon dünyanın geleceği için önemli bir adım atıyorve 1945 Ekim'inde "Birleşmiş Milletler Örgütümün kurulduğu açıklanıyordu. BM'in modern mimarinin örneği olarak tasarlanan New York'taki Genel Sekreterlik Binası tüm dünyada "Yeni Çağ"ın simgesi olarak kabul edildi. Bu binanın bir özelliği daha vardı; binanın havasının koşullandırmasında Carrier Weathermaker sistemleri kullanılmıştı. Bu sistemin başarısı HVAC alanında da yeni bir çağın "konfor çağı"nın habercisiydi.

1945’ten Günümüze Bir Carrier Efsanesi

1945 sonrasında Carrier Weathermaster ABD’de mimariden, ofis ve ev yaşantılarına kadar tüm toplumu etkiledi. ABD’nin sıcak güney bölgelerindeki gelişimde hava koşullandırmanın açık etkisi bugün daha iyi görülebiliyor. Süreç içinde  Weathermaster bir dünya markası haline geldi. Bugün hala Carrier çatı klimalarında adını sürdürüyor.

Carrier’dan Dünya Şirketi Olma Yolunda İlk Adımlar

Carrier aslında 1930’lu yıllarda Weathermaster sistemi ile dünyaya açılmaya başlamıştı. Asya, Afrika, Avrupa,  Avusturalya, Güney Amerika’da bir çok ülkede ilk ve büyük hava koşullandırma sistemleri kurmuş, bazı ülkelerde temsilcilikler açmıştı. 2. Dünya Savaşı bu gelişmeleri durdurdu. Savaştan sonra Carrier Weathermaster ve gökdelenler için geliştirdiği Weathermaker sistemleri ile dünya şirketi olma yolunda savaş öncesi kaldığı yerden tekrar ilerlemeye başlarken HVAC endüstrisi için bir dünya pazarı oluşuyordu.

Carrier Kara ve Denizden Sonra Havada

1949 Carrier için önemli bir yıldı. Carrier, 1930 ve 1940’lı yıllar boyunca, araya Büyük Ekonomik Kriz ve 2. Dünya Savaşı girmesine karşın çok önemli gelişim göstermiş, bunun sonucu hava koşullandırma her alanda yaygınlaşmıştı. 1940’lı yılların sonuna doğru Carrier karada ve denizde bütün temel hava koşullandırma uygulamalarını ortaya koymuştu. Geride fethedilecek tek yer kalmıştı; gökyüzü… 1949 yılında bu da gerçekleşti, hem de çok görkemli bir şekilde.

Kutup Bölgeleri İçin Soğuk

1949 yılında Carrier kendisini Kutup Çemberi’nin 800 mil yukarısında olmayacak bir yerde soğutma sisteminin montajını yaparken buldu.

Dr. WILLIS HAVILAND CARRIER

7 Ekim 1950 günü, Dr. Willis H. Carrier, 74. doğum gününe birkaç gün kala, New York’ta vefat etti. Zengin ve olağanüstü bir hayat sona ererken, bir endüstri ve bir şirket için de bir çağ kapanıyordu. Arkasında bıraktığı kalıcı mirasla Carrier Corporation ise yeni bir döneme hazırdı.

Willis H. Carrier: “Halka en iyi hizmet standartları yükselterek verilebilir. Bu ise sadece eğitim ile gerçekleştirilebilir”

Geçen sayımızda Willis H. Carrier’ın ölümü nedeniyle kurucusu olduğu modern hava koşullandırma endüstrisine yaptığı katkıları açıklarken onun Carrier’da çalışan iki mühendis, Realto E. Cherne ve Walter A. Grant ile birlikte yazdıkları “Modern Air Conditioning, Heating and Ventilating” kitabını da kısaca tanıtmıştık.

Güneşten Daha Hızlı...

Bugünlerde herkesin acelesi var. Belki de zamanın acelesi var, biz onun hızına yetişmek için acele ediyoruz.  Nedeni şu ya da bu, görünen gerçek, zaman artık çok kıymetli. Bir anda 1940’lı yıllara dönsek... 

Modern Hava Koşullandırma 50 Yaşında

1952 yılı… Willis H. Carrier’ın 1902 yılında Sackett&Wilhelm Litographing Corporation’ın basım evine ilk modern hava koşullandırma cihazını kurmasının üzerinden 50 yıl geçmişti. Carrier, dünyada 1 milyar US dolarlık bir varlık haline gelen hava koşullandırma endüstrisinin 50. yaşını görememiş ve kutlamalara katılamamıştı. Onun bıraktığı temeller üzerinden gelişmesini hava koşullandırma endüstrisinin geliştirici liderliğini sürdüren Carrier şirketi 50. yılını 100 milyon US dolar gelirle kutluyordu.

1950’liler Carrier’ın Büyük Atılımı ve “Ev Konforu”

1950’li yılların başlarında Carrier değişik konut tipleri için geliştirdiği hava koşullandırma sistemleri ve uygulamaları ile “ev konforu”na öncülük yapıyordu. 1952 yılında Willis Carrier’ın bilimsel hava koşullandırmayı keşfetmesinin “altın yılı” hava koşullandırmanın ABD ve dünyada elli yıl içindeki gelişmesini de ortaya koyuyordu.

Başarının Yolu: Carrier’da Eğitim

İş eğitimi ve teknik eğitim, bu iki konu Willis H. Carrier ve Carrier yöneticileri için, başarı yolunda her zaman öncelikli konuların arasında yer almıştı.

“Carrier’ı Aramanın Tam Zamanı”

1953 yılında oda tipi hava koşullandırıcıların satışı 1 milyonu aştı. Bu sıçrama, her ne kadar konut pazarındaki artış kadar olmasa da ulusal ve uluslararası pazarlarda hava koşullandırma endüstrisindeki gelişimi ortaya koydu.

Havada “Jet” ve Denizde “Nükleer” Çağına Geçişte Carrier’ın Katkıları

Carrier, havayolları endüstrisinde hava koşullandırma uygulamasının başlatılması ve geliştirilmesinde uzun bir tarihe sahiptir. Daha önce anlattığımız gibi Carrier deniz aşırı hava ulaşımında hava koşullandırmalı ilk Boeing Stratocruiser ile DC-8’in geliştirilmesine ve ilk hava koşullandırmalı Concorde supersonik jetlerin tasarım ve yapım süreçlerinde sorun yaratan buz çözdürme tekniklerinin geliştirilmesine katkı sunmuştu.

Carrier ve Uzay Çağı

1960’ların başında dünya “uzay”çağına” hazırlanıyordu. İnsanlığın binlerce yıldır merak ettiği uzayın keşfedilmesi, insanlığın en büyük hayallerinden birinin gerçekleşmesi için başlatılan bu sürecin her aşamasında Carrier da yer aldı ve üzerine düşen görevleri başarıyla gerçekleştirdi. Modern hava koşullandırmanın sağladığı tüm olanakları “uzay çağı”nın hizmetine sunarken hava koşullandırma teknolojisini de Uzay Çağı’na taşıdı.

Konfor Çağı

56 yıl önce temmuz ayı... Kırmızı, beyaz, mavi hasır şapkalar giyen binlerce insan Chicago Uluslararası Amfitiyatrosu’nda yerlerinden fırladı. 20 yıl sonra yeniden Beyaz Saray’a girmek isteyen Cumhuriyetçi Parti Kongresi’nde büyük bir heyecan yaşanıyordu.

Carrier “Dünyanın Sekizinci Harikası”nda…

Kubbesinin çapı 246 m., kapalı alanı 40.000 m² olan, bu nedenle “Dünyanın Sekizinci Harikası” olarak tanınan, ABD’nin ilk ve en büyük kapalı spor salonu yeni Houston Astrodom’da dışarda hava sıcaklığı 30-35°C iken içerde 24°C’da keyifle yarışmalar izlenebiliyordu. Carrier bu büyük proje için 45.000 fan kullanmıştı. Salonda sadece spor rekorları kırılmıyordu Carrier da kendi alanında bir rekora imza atmıştı.

Dünyanın Sekizinci Harikası: Houston Astrodome

1965 yılı… Carrier dünyanın ilk kubbeli stadyumunun hava koşullandırmasını üstlendiği zaman iki büyük sorumlulukla karşı karşıyaydı. 67 bine kadar çıkacak izleyicilerin konforunu sağlamak, aynı zamanda ortam havasında oluşacak esintinin beyzbol topunun üzerindeki etkisini kabul edilebilir sınırlar içinde tutmak… Carrier bu iki görevi başarıyla gerçekleştirdi. Carrier’ın kurduğu hava koşullandırma sistemi yıllar boyunca başarıyla çalıştı.

Dünyanın En Büyük Eğlence Parkında “Açık Hava” Koşullandırma Sistemi

“Temmuz’da Houston’a Kar Yağıyor!”

Kraliçelere Layık

Yıl 1968... İngiltere, Londra... Kraliçe II. Elizabeth'in 42. doğum günü kutlama hazırlıkları sürüyor. İngiltere'de ve Avrupa'da Kraliyet Ailesi medyanın ve kamuoyunun ilgi odağında. Ancak bir sorun vardı...

“Carrier Weathermaker Evleri”

1970 yılında New York Times gazetesi ABD nüfus sayımı sonuçlarını değerlendirirken sayımı “Hava Koşullandırıcı Sayımı” olarak adlandırmıştı. Gazete, bu ilginç tanımlamayla ABD’nin daha sıcak bölgelerinde hava koşullandırma (HK) cihazlarının neredeyse otomobil ve televizyon kadar yaygın olarak kullanıldığını belirtiyordu.

1960-70 Önemli Gelişmeler “Hava Koşullandırma… Daha Çok İnsanın Mutluluğu İçin”

1940 yılında, II. Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde, Carrier “Weathermaker” ile hava koşullandırma sistemlerini yaygınlaştırmaya çalışırken Willis Carrier geleceğe yönelik öngörüsünü şöyle ifade etmişti: “Hava koşullandırma sistemlerinin işletilmesinin bir kamu hizmeti haline gelmesini ve kentlerimizde geniş alanlarına uygulanmasını bekleyebiliriz”. Willis Carrier bu düşüncesini “daha çok insanın mutluluğu ve refahı için kava koşullandırma” olarak nitelemişti.

Bilgisayar Çağı

Gelişmeye başlayan bilgisayarlar için elektronik devre ve donanımlar üretim süreçlerinde çok temiz, sıcaklık ve nemi çok hassas olarak ayarlanmış ortamlar gerekiyordu. Carrier geliştirdiği hassas kontrol sistemleriyle bu yeni ve insanlığın geleceğini değiştirecek sektörün beklentilerini tümüyle karşıladı. Bu sürece katkı yaparken elektroniğin sağladığı olanaklardan, özellikle kontrol devrelerinde yararlandı; bilgisayar çağına ilk adım atanlar arasında yerini aldı. Carrier 1980’ler boyunca aralarında Hollanda Kraliyet Sarayı, Carrier Stadyumu, Sidney Kent Kulesi, Florida’da Walt Disney Epcot Center gibi ilginç ve prestijli projeler gerçekleştirdi. New York’ta ABD’nin tümüyle cam giydirmeli ilk yapısı olan, 170 bin m2 kapalı alana sahip, 85 bin kişi kapasiteli Jacob Javits Kongre Merkezi’ni 100 çatı kliması kullanarak ve çok iyi tasarlanmış bir proje ile çözümleyerek önemli bir mühendislik başarısını daha gerçekleştirdi.

1990 R410A Puron ve İlk Çevre Dostu Klimalar

Carrier enerji verimliliği alanında1980’lerde başladığı çalışmalarının kapsamını genişletti. Bu alanda yapılan çalışmaları destekledi, Hava Koşullandırma Endüstrisi’nde öncü oldu. Ürün teknolojilerinde çok önemli iyileştirmeler yaptı, yeni ve yüksek verimli teknolojiler geliştirdi. CFC’li soğutkanların terk edilmesinde öncü oldu. R-22’nın kullanımdan çıkarılmasına programına destek verdi ve programı öne çekerek 10 yıl içinde bazı pazarlarda bu soğutkanı kullanmayacağını açıkladı.Bu dönemdeki en önemli gelişme ozon tabakasına zarar vermeyen, günümüzde yaygın olarak kullanılan R410A PURON soğutkanını Emerson C. C. şirketi ile birlikte geliştirmesi ve ilk kez konut tipi cihazlarda kullanmasıydı.

Carrier Automated Logic’i Satın Alarak Bina Otomasyonu Alanına Da Girdi

Hava koşullandırma sektörünün lider kuruluşu Carrier, bina otomasyon sistemleri alanında ABD'de ve dünyada önde gelen firmalar arasında yer alan Automated Logic'i satın aldı. Carrier yetkilileri, bazı hukuki düzenlemelerden sonra anlaşmanın ayrıntılarının açıklanacağını belirttiler.

Carrier'ın AquaSnap Puron Su Soğutma Grubu "2005 H&V News Yılın Havalandırma Ürünü Ödülü"nü kazandı

2005 H&V News jürisi, AquaSnap Puron’u "havalandırma tasarımını geliştirici bir adım" olarak kabul etti. Jüri, doğrudan serbest genleşmeli soğutmanın pakete dahil edilmesi, endüstrinin önde gelenlerinden bekleneceği gibi, "öncülük" olarak nitelendirildi ve ayrıca standart bir üründe termosifon teknolojisinin yaratıcı kullanımını övdü. Termosifon teknolojisi, soğutma grubunun en soğuk noktasına (kış döneminde bataryalara) soğutucu akışkanın doğal gidişinin avantajını kullanan bir serbest soğutma opsiyonudur.

2008 Beijing Olimpiyatları’nda Carrier İmzası

2008 Beijing Olimpiyatları tesislerinde kullanılan havalandırma sis­temlerinin yüzde 70’ini klima sektörünün lideri Carrier sağladı.

Carrier’dan Enerji Verimliliği Alanında Dev Yatırımlar

Bütün dünyada hem hükümetlerin çabaları hem de şirketlerin çalışmalarıyla giderek daha fazla önem kazanan enerji verimliliği konusunda Carrier’da da önemli gelişmeler yaşanıyor. 2008 yılı içerisinde Amerika’daki en büyük ESCO’larından biri olan NORESCO’yu, yine merkezleri Ame­rika’da bulunan LEED ve enerji verimliliği danışmanlığı konularında uzman şirketler DOME-TECH INC., ARCHITECTURAL ENERGY (AEC) ile Çin veHindistan pazarında kısa sürede liderliği alan, Pekin Olimpiyatları’nda çok önemli sorumluluklar üstlenen ve bunları başarıyla yerine getiren EMSI’yi (bkz. ACST’den Haberler, sayı 25) satın alarak bu konuya verdiği önemi göstermiştir. 

WebCTRL Bina Otomasyon Sistemi Dünyanın En Yüksek ve En Büyük Veri Merkezinde

Yenilikçi bina otomasyon çözümlerinde sektörün lideri Auto-mated Logic Corporation (ALC), enerji verimliliğini en yüksek noktaya taşırken dünyanın en yüksek ve en büyük “Veri Mer­kezi- Data Center” için kritik bir bina izleme ve kontrol sistemi oluşturdu.

Carrier, Klimanın İcadının 115. Yılını Kutluyor!

İklimlendirme sektörünün lider kuruluşu Carrier, klimanın icadının başarı­larla dolu 115. yılını kutluyor. Willis Carrier tarafından 1902’de icat edilen klima, birçok yeni buluşun ger­çekleştirilmesini sağlayarak, insanların alışkanlıklarını değiştirmeyi sürdü­rüyor. Willis Carrier’in adını taşıyan şirket, tüm dünyada her geçen gün daha da büyüyen ve gelişen iklimlendirme sektörünün liderliğini üstleniyor.